Dù bất cứ hoàn cảnh khắc nghiệt nào chúng cũng lặng lẽ kiên cường chống chịu và không ngừng vươn cao tỏa bóng mát cho đời, trao hương thơm trái ngọt cho muôn người.
Sống như một cái cây là tác phẩm thú vị của tác giả người Nhật Bản Osamu Tanaka. Ngay ngoài bìa sách đã dẫn vài câu đầy tính triết lý khơi gợi niềm yêu thích trong tôi : "Không tham lam, không chiến đấu vô ích. Sống khôn ngoan một cách thầm lặng"
Cuốn sách nêu lên những đặc tính riêng biệt của từng loài thực vật mà chính cái nét riêng ấy lại trở thành kỹ năng sống đầy khôn ngoan và thông minh.
Hoa bỉ ngạn có lá mọc xanh tốt vào mùa đông trong khi các loài khác rụng trơ trụi. Bỉ ngạn lựa chọn cho mình cách sống không giống ai chính là để bản thân tự do đâm chồi nảy lộc mà không phải tranh giành đất đai với các loài thực vật xung quanh. Nó không quên phòng thủ trước cuộc tấn công của động vật gặm nhấm bằng cách tiết chất độc Lycorin trong củ. Còn cây bắt ruồi để sinh tồn ở vùng Bắc Mĩ nghèo nàn dưỡng chất nó nghĩ ra cách bắt côn trùng khi chúng đậu trên lá giúp nó hấp thụ nguồn dinh dưỡng giàu nitơ từ con mồi.
Sinh tồn với thực vật là cuộc chiến khốc liệt không thua kém gì cuộc sống con người. Chúng không chỉ giành đất, chất dinh dưỡng của nhau để tồn tại mà còn tranh cả thần tình yêu.
Để thụ phấn, hoa cần dẫn dụ côn trùng tới mang phấn hoa bay đi khắp nơi. Nhưng nếu cùng nhau nở trùng thời điểm e là cuộc tranh giành ong bướm sẽ rất khốc liệt. Chính vì vậy mỗi loài sẽ dời thời điểm nở hoa để tránh đụng độ với đối thủ. Chẳng hạn như hoa bìm bìm nở vào buổi sáng còn hoa quỳnh nở đêm khuya. Trong khi đó, hoa Rafflesia và Amorphophallus Titanum chọn cho mình cách thu hút côn trùng độc lạ bằng cách tỏa ra mùi hôi thối để quyến rũ ruồi.
Nhưng loài không tỏa hương thơm mật ngọt như hoa phúc thọ làm thế nào để kéo ong bướm tới ?
Khi có ánh nắng mặt trời hoa đưa mình đón nhận trực tiếp ánh sáng và hấp thụ nhiệt. Với thời tiết ngoài trời còn se lạnh côn trùng sẽ tìm nơi ấm áp đậu vào. Và còn gì tuyệt vời hơn khi phúc thọ chính là ngôi nhà sưởi ấm bướm ong.
Đặc điểm này của thực vật đã dạy tôi bài học cuộc sống đắt giá : Mỗi con người thay vì ghen tỵ với thành công của người khác hãy tự biết khai phá thế mạnh tiềm ẩn của mình để vươn lên mạnh mẽ và thành công không thua kém ai.
Ngũ gia bì lại mang đến câu chuyện khác. Đây là loài mà người ta hay dùng làm cây cảnh. Trong không gian giới hạn ở văn phòng hay trong nhà nó không thể đưa thân mình vươn cao. Những lúc như thế nó chấp nhận và hài lòng với mức sống tương đối này.
Bồ công anh cũng vậy. Hoa vàng rực trong nắng là thế nhưng ai biết bao lần nó bị người ta giẫm đạp một cách không thương tiếc. Nhưng chẳng sao cả. Nó là loài hoa kiên cường luôn vươn lên mạnh mẽ và sống tốt ở bất cứ môi trường khắc nghiệt nào.
Cái kĩ năng này khiến tôi nhớ tới những tháng ngày Covid hoành hành khắp nơi. Cuộc sống thoải mái thường ngày thay thế bằng chuỗi thời gian cách ly tại nhà đầy khó chịu. Muốn hay không cũng phải chấp nhận và bình tĩnh tìm cách vượt. Và tôi - người đã trải qua đại dịch với nụ cười luôn nở trên môi. Bởi tôi biết trên đời này người sống sót không phải là người mạnh nhất hay thông minh nhất mà chính là người thích nghi trong mọi hoàn cảnh sống.
Tôi hay nghĩ thực vật không có não bộ để suy nghĩ và hệ thần kinh để tạo cảm xúc nên chỉ xem chúng là loài vô tri vô giác tầm thường. Chỉ khi đọc cuốn sách này tôi mới mở mang khu vườn trí tuệ với khối kiến thức mới lạ.
Cuốn sách cho tôi biết cây nhựa ruồi khi già đi số gai trên lá sẽ giảm không còn nhọn như hồi xanh non. Ấy là khi nó đưa mình chịu hy sinh chở che những chiếc lá non mới lớn trước những loài sâu tấn công lá.
Thực vật hóa ra sống cũng nặng tình nghĩa ghê gớm. Chúng không chỉ nghĩ cái sung sướng cho riêng mình mà còn kết nối với đồng loại để giúp nhau sinh tồn lâu dài.
Tinh thần đoàn kết còn thấy rõ nhất qua hình ảnh cây tre - một loài có thân ngầm dưới lòng đất luôn trải rộng ra xung quanh kết nối các cây với nhau cung cấp dinh dưỡng cho măng tre lớn lên. Dù ai nhổ tre đi thân ngầm cũng sẽ đẩy mầm trồi lên và lại ra lá tốt tươi.
Đúng là thực vật rất thông minh mà con người chúng ta phải ngưỡng mộ chúng. Dù bất cứ hoàn cảnh khắc nghiệt nào chúng cũng lặng lẽ kiên cường chống chịu và không ngừng vươn cao tỏa bóng mát cho đời, trao hương thơm trái ngọt cho muôn người.
Cuốn sách nhỏ kể những câu chuyện giản đơn. Nhưng điểm thú vị không chỉ dừng lại ở đó mà tác giả đã khéo léo liên hệ đến con người. Rằng mỗi chúng ta trong cuộc đời hãy biết sống kiên nhẫn chờ đợi thời cơ, hãy tập thói quen thích ứng với mọi hoàn cảnh và lạc quan nhìn về tương lai để tận hưởng cuộc sống hạnh phúc.
Bài dự thi số 65
Bút danh: Hoà Bình
Cuộc thi viết Trú đông: Ấp ủ tâm hồn trong từng trang sách