“Hoàng Tử Bé” là một cuốn sách kì lạ, nó đã khiến người lớn yêu cuốn sách bởi những điều mộc mạc, giản dị thuở ấu thơ vốn chẳng thể quay lại. Quả thật, thế giới khắc nghiệt của người trưởng thành phức tạp hơn ta tưởng và có lẽ, “Hoàng Tử Bé” là nơi để những tâm hồn mỏi mệt được yêu thương.
Tác giả Antoine De Saint-Exupéry
Chân dung Antoine De Saint-Exupéry
Antoine De Saint-Exupéry là một văn sĩ và phi công người Pháp. Ông sinh năm 1900 trong một gia đình quý tộc lâu đời. Từ thuở ấu thơ, cậu bé Antoine đã nuôi dưỡng niềm say mê bất tận với máy bay. Dù kết quả học tập không mấy nổi bật, chỉ dừng ở mức trung bình nhưng cậu bé rất yêu thích viết lách và từng đạt giải thưởng trong một cuộc thi kể chuyện thời trung học.
Năm hai mươi mốt tuổi, Saint-Exupéry quyết định nhập ngũ và trở thành phi công. Trong thế chiến thứ hai, ông đã cố đăng ký làm phi công chiến đấu nhưng do sức khỏe suy giảm sau nhiều lần tai nạn, Antoine chỉ được xếp ở lực lượng dự bị và đảm trách những nhiệm vụ nhẹ nhàng. Ngày 31/07/1944, máy bay của ông mất tích trên không phận Địa Trung Hải. Sau này, Saint-Exupery được công nhận là “Hy sinh vì nước Pháp”. (Tham khảo từ cuốn sách “Hoàng Tử bé” bản dịch tiếng việt)
Tác phẩm
Hoàn cảnh ra đời
“Hoàng tử bé” là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Antoine, xuất bản lần đầu vào năm 1943. Đến nay, cuốn sách đã được dịch sang hơn 250 ngôn ngữ khác nhau và trở thành cuốn sách bán chạy nhất mọi thời đại.
“Hoàng tử bé” đã được dịch sang hơn 250 ngôn ngữ khác nhau, trở thành cuốn sách bán chạy nhất mọi thời đại.
Có thể nói, “Hoàng tử bé” ra đời từ nỗi tuyệt vọng khi Tổ quốc của Antoine – nước Pháp hoàn toàn rơi vào tay Đức Quốc xã.
“Mọi thứ trong quá trình cuốn sách được viết ra không chỉ liên quan tới sự bắt đầu của cuộc chiến tranh mà còn là “sự thất bại kỳ lạ” của nước Pháp cùng với những trải nghiệm dưới thời chính phủ Vichy khi bị chiếm đóng. Nỗi xấu hổ và khó hiểu của Saint-Exupery về sự thất bại đó đã khiến ông sáng tác nên một câu chuyện cổ tích với những ý niệm trừu tượng trong tương quan đối lập với những tình yêu cụ thể.” (Read Station dịch)
Nội dung sơ lược
Hoàng tử bé sống trên tiểu hành tinh B612 – một hành tinh bé đến mức có thể ngắm nhìn mặt trời lặn bốn mươi ba lần một ngày. Ở đó có ba ngọn núi lửa (chỉ có hai ngọn đang hoạt động), nhiều mầm bao báp đáng ghét và một bông hồng đỏm dáng được Hoàng tử bé hết mực nâng niu và bảo vệ. Tính kiêu kì của nàng - bông hoa hồng duy nhất trên hành tinh B612 khiến cho cậu cảm thấy mình không được tôn trọng. Nỗi tự ái và thất vọng tuổi trẻ đã thôi thúc chàng rời bỏ hành tinh theo chuyến chim trời di trú và bắt đầu một cuộc phiêu lưu tìm lại chính mình.
"Cũng chính ở Trái đất bằng đá hoa cương, Hoàng tử bé đã nhận ra những bài học sâu thẳm nhất vũ trụ"
Hoàng tử bé đi qua bảy hành tinh. Sáu hành tinh đầu tiên, chàng gặp những người lớn rất đỗi kì lạ: một nhà vua không có thần dân, một ông hợm hĩnh thích được tung hô, một ông nát rượu uống để quên đi nỗi xấu hổ rằng mình nghiện rượu, một thương gia mở tài khoản sở hữu các ngôi sao trên trời, một người canh giữ thắp đèn và bật đèn liên tục theo mệnh lệnh, một nhà địa lý không bao giờ bước chân ra ngoài thế giới để khám phá… Nhưng rồi cũng chẳng ai giữ được bước chân Hoàng tử bé.
Hành tinh cuối cùng là Trái đất, nơi người ta đếm được những 111 ông vua; 7,000 nhà địa lý; 900,000 doanh nhân; 7,500,000 ông nát rượu; 311.000.000 ông hợm hĩnh… Thế rồi, cậu dừng chân ở một sa mạc xa xôi nọ và nảy nở tình bạn kỳ diệu với người phi công bị lạc ở đó. Cũng chính ở Trái đất bằng đá hoa cương, Hoàng tử bé đã nhận ra những bài học sâu thẳm nhất vũ trụ. Sau tất cả, chàng quyết định kết thúc chuyến phiêu lưu bằng nọc độc của con rắn vàng sa mạc và trở về với bông hoa hồng duy nhất của mình.
Góc nhìn
Tư duy mắc kẹt vì tầm nhìn hạn hẹp
Tầm nhìn hạn hẹp và bảo thủ đại diện cho sự vô minh của con người mà Hoàng tử bé đã khéo léo lồng ghép. Câu chuyện về nhà thiên văn học người Thổ Nhĩ Kỳ trong chương IV là một điều tưởng như lạ lùng nhưng rất đỗi thực tế và xảy ra thường xuyên. Đó là lần đầu tiên nhà thiên văn học trình bày những khám phá về hành tinh B612, nhưng thật đáng buồn vì chẳng có ai thèm để ý đến công trình ấy chỉ vì ông mặc trang phục Thổ truyền thống. Nhiều năm sau, ông ta lại diễn thuyết về công trình B612 nhưng lần này, những tràng pháo tay và lời khen tấm tắc vang lên giòn giã. Không biết những cái gật gù nhất trí ấy là dành cho khám phá của ông hay là cho bộ Âu phục phẳng phiu, hiện đại mà nhà thiên văn học đang khoác lên mình?
Tại hành tinh thứ tư, Hoàng tử bé gặp một nhà buôn vì sao. Mặc dù sở hữu các vì sao, ông ta không hề biết mục đích sử dụng chúng ngoài việc suốt ngày đếm đi đếm lại số vì sao ấy. Đó là một việc “phức tạp và nghiêm túc”. Và đánh giá của em thế này: “[...] Ông ta không bao giờ ngửi hương một bông hoa. Ông ta không bao giờ ngắm nhìn một ngôi sao. Ông ta chẳng yêu bất cứ một ai. Ông ta không bao giờ làm gì ngoài tính cộng. Và suốt ngày ông ta cứ nói mãi giống như ông: “Tôi bận lắm, toàn những chuyện nghiêm túc!”, và điều đó khiến ông ta kiêu hãnh đến phình cả người lên. Nhưng đấy đâu phải là một con người, mà là một cây nấm!”. Cố chấp theo đuổi một mục tiêu không có mục đích rõ ràng có khiến con người ta tốt hơn từng ngày?
"Cố chấp theo đuổi một mục tiêu không có mục đích rõ ràng có khiến con người ta tốt hơn từng ngày?
Ở Trái Đất bằng đá hoa cương, bông hoa ba cánh dành cả đời ở sa mạc Sahara, nó sai lầm khi kết luận rằng con người thực ra chỉ có cả thảy sáu hay bảy đứa, chúng không có rễ và bị gió cuốn đi suốt. Ngay cả nhân vật chính của cuốn sách - Hoàng tử bé đôi lúc không tránh được việc đi đến kết luận quá đỗi vội vàng. Em nhầm lẫn tiếng vọng của thiên nhiên là tiếng đáp trả của loài người. Bởi vậy, em buộc tội con người chỉ biết lặp đi lặp lại, “đã khô khốc lại còn vừa nhọn hoắt vừa sỗ sàng”.
Những phán xét vội vã, tầm nhìn bảo thủ là nguyên nhân phát triển các định kiến và khuôn mẫu nguy hiểm trong xã hội. Giá trị của một công trình khoa học không được đánh giá qua vẻ ngoài của người tìm ra nó, loài người có đến những 7 tỷ người và họ không bị gió cuốn đi; con người cũng không chỉ biết lặp đi lặp lại một vấn đề khô khốc. Vậy nên, đừng vội vàng đưa ra kết luận cho một sự vật, hiện tượng nào nếu bạn còn thiếu hiểu biết về nó!
Con người và khao khát “được” thuần hóa
Giải thích đơn giản thì “thuần hóa” có nghĩa là tạo mối ràng buộc giữa hai tâm hồn.
Khi con cáo trong câu chuyện chưa được thuần hóa, Hoàng tử bé chỉ giống như hàng trăm nghìn cậu bé khác và chú chẳng cần gì em. Ngược lại, em cũng chẳng cần gì chú bởi con cáo cũng giống như hàng trăm nghìn con cáo khác. Thế nhưng, khi mối liên kết được hình thành, Hoàng tử bé và con cáo trở nên đặc biệt với đối phương. Em là duy nhất với con cáo và con cáo là duy nhất với em…
"Thế nhưng, khi mối liên kết được hình thành, Hoàng tử bé và con cáo trở nên đặc biệt với đối phương"
Cảm hóa một ai đó giống như việc đem ánh nắng mặt trời tới cuộc đời của họ. Và việc trở nên đặc biệt với người khác sẽ giúp chúng ta nhận ra vai trò của sự vật, hiện tượng trong vũ trụ này còn có ý nghĩa nhiều hơn thế.
Chẳng hạn chú cáo vốn chẳng yêu thích gì cánh đồng lúa mì bởi lẽ chúng vô dụng với một con cáo và “chả khiến tớ nhớ về điều gì hết”. Cái đó buồn kinh! Song, mái tóc vàng hoe của Hoàng tử bé lại óng ả như cánh đồng lúa mì độ thu hoạch. Và giờ, khi đã được cảm hóa, “Lúa mì, vốn dĩ vàng óng, sẽ khiến tớ nhớ tới cậu. Và tớ sẽ yêu tiếng gió thổi trên đồng lúa mì…”
Hoàng tử bé cũng được cảm hóa bởi bông hoa hồng kiêu hãnh trên hành tinh B612. Sau hành trình khám phá vũ trụ, chàng nhận ra bông hồng ấy là duy nhất trên đời. Trên Trái đất có hàng ngàn bông như thế, nhưng các nàng trống rỗng và giống nhau mà thôi. “Bởi lẽ chính nàng đã được tôi tưới nước cho [...] bởi lẽ chính nàng đã được tôi chắn bình phong cho. Bởi lẽ chính nàng đã được tôi bắt sâu cho. Bởi lẽ chính từ nàng mà tôi đã nghe phàn nàn, hoặc khoe khoang, hoặc thậm chí đôi khi chẳng nói chẳng rằng”. Xuyên suốt tác phẩm, ta chứng kiến Hoàng tử bé hết mực yêu thương và bảo vệ bông hoa ấy.
Bông hoa hồng trên hành tinh B612 là bông hồng duy nhất trên đời vì được chính "nàng" chăm sóc
“Người ta chỉ nhìn rõ bằng trái tim. Con mắt thường mù lòa trước những điều cốt tử.”
Đó là lời của con cáo khôn ngoan và thông thái. Và đó cũng chính là thông điệp sâu sắc mà Antoine gửi đến tất cả độc giả, dù là người lớn hay trẻ thơ. Giữa những lo toan bộn bề của thực tại, con người ta càng dễ bỏ quên hoặc coi khinh những giá trị cốt lõi của đời người. Hãy cảm nhận cuộc đời bằng cả trái tim nồng ấm và lắng nghe cuộc sống bằng sự yêu thương đong đầy, và rồi ta sẽ cảm nhận được vị ngọt hạnh phúc thực sự trong tâm hồn.
"Hãy cảm nhận cuộc đời bằng cả trái tim nồng ấm và lắng nghe cuộc sống bằng sự yêu thương đong đầy, và rồi ta sẽ cảm nhận được vị ngọt hạnh phúc thực sự trong tâm hồn."
Những phát hiện thú vị
Bình thường một cách bất thường
Ông vua ham mê quyền lực, ông hợm hĩnh thích được tung hô, ông nát rượu uống trong nỗi xấu hổ vì nghiện rượu, nhà buôn sở hữu các vì sao chỉ thích các con số, người thắp đèn theo mệnh lệnh cứng nhắc, nhà địa lý chưa bao giờ khám phá thế giới… Tất cả đều được Hoàng tử bé của chúng ta đánh giá chung như thế này: “Người lớn, ai cũng kì quái cả.”
Không quá khó để nhận ra những kiểu người trên tồn tại khá phổ biến trong xã hội và dường như nó đã trở thành một điều hiển nhiên. Người lớn hầu như chẳng thể nhìn ra con voi trong bụng con trăn thay vì chiếc mũ, họ thích những con số, thích lời ca tụng sáo rỗng và chấp hành những quy tắc vô cảm. Và cũng chẳng có mấy ai còn nhớ mình đã từng là trẻ thơ.
Có thể bạn đã biết
Tại ngôi nhà The Bevin House ở Long Island, New York, Antoine đã ngày đêm viết và vẽ minh họa cho cuốn sách, với sự trợ giúp của bánh kẹp trứng, gin, tonic, coca cola và thuốc lá.
Kết luận
“Hoàng tử bé” không phải là câu chuyện cổ tích “ngày xửa ngày xưa” với nhiệm vụ đánh bại kẻ xấu, giải cứu nàng công chúa điển hình. “Hoàng tử bé” là một bài thơ, bài ca với những triết lý nhân sinh dành cho cả trẻ em và người lớn. Song, cuốn sách là điểm tựa tâm hồn để con người ta tìm đến khi thực tại không hề tốt bụng.
Cuối tác phẩm, Hoàng tử bé trút bỏ thân xác nhờ nọc độc của con rắn vàng sa mạc để trở về với hành tinh B612 bé nhỏ. Có lẽ, mỗi độc giả đều tin rằng chàng không hề chết đi, không hề biến mất vĩnh viễn mà Hoàng tử bé chỉ tìm về nơi chàng vốn thuộc về - xứ sở của tuổi thơ trong trẻo, thơ ngây với những mầm cây bao báp, ngọn núi lửa và bông hồng kiêu sa.
Phải chăng mỗi chúng ta đều có một Hoàng tử bé tồn tại trong trái tim để bảo vệ tâm hồn quá đỗi thơ ngây và trong trắng của trẻ thơ?
Còn bạn, sau khi đọc bài chia sẻ này, bạn sẽ tìm đọc nó chứ?
Người viết: Đào Thu Huyền
Người thiết kế: Nguyễn Ngọc Minh Anh
(*) Bản quyền bài viết thuộc về BOOKIEE.ORG. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ gồm tên người viết, tên người thiết kế và Bookiee - Sách Là Niềm Vui. Mọi hành vi sao chép hoặc trích nguồn, chia sẻ bài viết không đầy đủ đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
______________________________
Bookiee - Sách là niềm vui
👉 Fanpage
👉 Youtube
Hoàng tử bé là cuốn sách không chỉ dành cho trẻ con mà còn là cho người lớn. Cuốn sách thật sự rất tuyệt vời.
Bài viết hay quá