Người ta thường bảo, hành vi của con cái là tấm gương phản chiếu của cha mẹ. Thế nhưng điều đó không hoàn toàn chính xác trong “Cây cam ngọt của tôi”. Đây là một cuốn sách về thiếu nhi nhưng ít nhiều khiến người lớn phải suy ngẫm về sự giáo dục, sự tử tế và hơn hết là tình yêu thương.
Trả lại sự hồn nhiên cho con trẻ
Đói khổ hằn học lên con người,
Nhưng tình yêu vẫn luôn ươm mầm trong hình hài của một đứa trẻ.
Tại sao bạn nên đọc cuốn sách này?
Xây dựng bối cảnh xã hội Brazil những năm 1968, với những con người trong khu xóm nghèo ở thủ đô Rio de Janeiro, nhân vật mà José Mauro mang đến đã phá vỡ mọi quy tắc về tình yêu thương.
Đừng vội tìm đến cuốn sách này nếu bạn đang chỉ muốn ẩn mình trong một lớp vỏ của sự bình yên. “Cây cam ngọt của tôi” sẽ khiến bạn trăn trở về những bất ổn, đớn đau, và tuyệt vọng qua tuổi thơ bất hạnh của một đứa trẻ đứng giữa lằn ranh quỷ sứ và thiên thần.
Sẽ chẳng đứa trẻ nào học được cách yêu thương khi không có ai dạy dỗ chúng. Một đứa trẻ sẽ trở thành thiên sứ khi được giáo dục bằng tình thương, ngược lại, chúng sẽ trở thành ác quỷ. José Mauro đã để nhân vật của mình bộc lộ vẻ đẹp phẩm chất đáng quý thông qua những tình huống dở khóc dở cười. Từ đó, độc giả sẽ nhận ra rằng: chì chiết và bạo lực không thể chiến thắng được tình yêu.
“Cây cam ngọt của tôi” sẽ mang đến cho bạn đọc cái nhìn sâu sắc về giá trị của sự thương cảm. Hơn hết, cậu bé trong câu chuyện sẽ vỗ về bạn bằng những thanh âm của tình yêu và sự tử tế.
“Thứ tuyệt vời nhất mà bạn sẽ được học là học cách yêu và để được yêu”.
José Mauro de Vasconcelos và sự linh hoạt trong ngòi bút
José Mauro sinh ra trong một gia đình nghèo ở ngoại ô Rio de Janeiro. Ông đã phải kiếm sống bằng vô số nghề. Thế nhưng cơ cực không thể kìm hãm tài năng của ông. Với khả năng kể chuyện thiên bẩm, trí nhớ phi thường, trí tưởng tượng tuyệt vời cùng vốn sống phong phú, sự thôi thúc về nghiệp cầm bút đã khiến José bắt đầu sáng tác từ năm ông 22 tuổi.
Tác giả José Mauro de Vasconcelos. Ảnh: Pushkin Press
Bằng một lối viết nhẹ nhàng, câu chữ của ông “ngọt lịm” như những vần thơ. Từ ngữ, hình ảnh được đưa vào trang viết vừa hiện thực vừa bay bổng. Những rung cảm tế vi nhất của một đứa trẻ được ông chắt lọc tài tình. José đã không thoát ly khỏi nhân vật, nắm bắt tâm lí nhân vật sắc sảo, nhạy bén. Những dồn nén trong xúc cảm và bi kịch của một đứa trẻ được ông lồng ghép chỉn chu, qua đó khát vọng về tình yêu và sự tử tế hiện lên vô cùng chân thực, len lỏi thấu tâm can của người đọc.
Cốt truyện cuốn hút, kết cục ám ảnh. Bởi vậy, José hoàn toàn chinh phục được độc giả bởi tư duy, tài năng và tấm lòng cao cả của mình.
Khía cạnh ấn tượng
[Cảnh báo có thể tiết lộ một số tình tiết trong tác phẩm, nếu bạn không muốn thì có thể bỏ qua phần này]
Thiên thần bị ruồng bỏ
Câu chuyện được hiện lên qua lời kể ngây ngô của Zezé, cậu bé 5 tuổi sống trong một gia đình thống khổ. Nhà đông con, gia đình cậu giờ đây chẳng còn một đứa trẻ nào cả. Tất cả đều đã “khôn lớn và rầu rĩ, đang nhấp nháp chung một nỗi buồn vụn vỡ”. Thế nhưng, giấc mơ trở thành một nhà thơ trên cổ đeo nơ bướm không ngừng lớn lên trong cậu. Zezé đã tự vỗ về tâm hồn của mình bằng tình thương dành cho đứa em trai và cũng bằng chính trí tưởng tượng về người bạn là cây cam ngọt của mình.
Trí tưởng tượng của một đứa trẻ là liều thuốc chữa lành tâm hồn chúng. Cây cam ngọt xuất hiện như cứu rỗi cuộc sống khô cằn của một đứa trẻ bị bỏ quên. Hằng ngày người ta thấy hình ảnh một cậu bé 5 tuổi ngồi đọc sách dưới bóng cây cam ngọt, thủ thỉ về những câu chuyện của riêng mình. Cây cam ngọt nghe được lời cậu nói, trở thành một người bạn trung thành của cậu.
Cây cam ngọt xuất hiện như cứu rỗi cuộc sống khô cằn của đứa trẻ bị bỏ quên. Ảnh: Moweek
Cái nghèo được khắc họa chân thực đến đau lòng, nó ăn mòn từng thớ thịt của những đứa trẻ bị lãng quên. Thế nhưng sự sống vẫn vươn lên từ mảnh đất cằn cỗi. Dù vụng về và cô đơn, nhưng tình yêu của Zezé dành cho mọi người vẫn luôn ấm áp và dịu dàng.
Đứa con của quỷ, đứa trẻ bị Chúa bỏ quên…
Gia đình Zezé là ngôi nhà duy nhất không thể đón giáng sinh. Sự tủi thân và buồn khổ hiện rõ trong tâm trí cậu. Cậu đã vô tình buông ra những lời lẽ làm tổn thương cha mình, đã ước giá như mình được sinh ra ở một gia đình khác khá giả hơn. Đôi khi, thiên thần và ác quỷ luôn cùng tồn tại trong hình hài của một đứa trẻ.
Trong xã hội mà sự khốn khổ bao trùm đến ngột thở, chẳng còn ai có thời gian để nghĩ đến chuyện yêu thương một đứa trẻ. Zezé bị lãng quên sau những trận đòn roi. Người cha thất nghiệp đổ những hằn học, khổ đau lên đứa con 5 tuổi. Những trận đòn rướm máu, những nỗi đau của sự bất lực và vô dụng, của cái nghèo, cái khổ...
Đứa trẻ nhạy cảm khao khát được yêu thương giờ đây bị sự thống khổ từ chối. Nó cướp đi một người cha vui vẻ, yêu chiều, để lại cho cậu một người đàn ông xa lạ, độc ác và mục rữa với đói nghèo.
“Tôi đã đổi những cuốn phim. Từ giờ trở đi tôi chỉ muốn xem phim tình cảm, với thật nhiều nụ hôn và những cái ôm, trong đó mọi người đều yêu quý nhau. Vì tôi chẳng được tích sự gì, sinh ra chỉ để bị đánh đập thôi, nên ít nhất tôi có thể xem những người khác yêu quý nhau.”
Mình thật sự xúc động trước suy nghĩ non nớt của Zezé, một đứa trẻ còn quá nhỏ để phải hứng chịu những uất ức đến đau lòng. Bi kịch đan xen giữa khát vọng. Dù những vết thương đã rướm máu, nhưng cái hay của José Mauro là không để cho đứa trẻ đáng thương bị chôn vùi trong mớ khổ đau đó.
Đứa trẻ vẫn khao khát tình yêu. Đó chính là mấu chốt, là thông điệp nhân văn mà José Mauro muốn truyền tải. Khác với những sự thật trần trụi rằng, khi một đứa trẻ lớn lên bằng bạo lực và bởi bạo lực, chúng sẽ có khuynh hướng bạo lực từ nhận thức đến hành vi, thì Zezé lại chọn không thỏa hiệp. Cậu khát vọng tình yêu, khát vọng những cái ôm và nụ hôn mềm mại.
Thế nên, đứa trẻ mà José Mauro mang đến đã phá vỡ mọi quy tắc về tình yêu thương.
José Mauro tàn nhẫn. Bi kịch lặp lại
Nếu như những chương đầu tiên, ta nếm được vị đắng của vỏ cam, thì sự xuất hiện của ông Bồ chính là những tép cam mọng nước. Gặp được ông Bồ, Zezé lần đầu tiên được học cách yêu và để được yêu.
Cuộc đời cậu bé từ đây đã thay đổi. Tính giáo dục được José Mauro đẩy lên cao, ông đã chứng minh rằng sự cảm thông ảnh hướng lớn thế nào đến một đứa trẻ. Lời văn nhẹ nhàng lồng ghép những thông điệp, triết lý, gián tiếp truyền tải những giá trị nhân văn về tình yêu và sự tử tế.
Tưởng chừng hành trình lớn lên của Zezé đã có người đồng hành, thế nhưng, một lần nữa, bi kịch lặp lại.
“Giờ đây tôi đã thực sự biết đau đớn là gì. Đau đớn không phải bị đánh đến bất tỉnh. Đau đớn không phải là bị một mảnh thuỷ tinh cứa rách chân phải khâu nhiều mũi ở hiệu thuốc. Đau đớn là thế này đây: toàn bộ trái tim tôi nhức nhối, và tôi phải mang nó xuống mồ. Tôi không thể nói cùng ai bí mật của mình. Đau đớn làm cạn kiệt sức mạnh ở đôi tay tôi, ở đầu tôi; tôi thậm chí không muốn xoay đầu trên gối”.
...một lần nữa, bi kịch lặp lại...
Sau tất cả những khốn khổ, sự xuất hiện của ông Bồ đã trở thành điểm tựa trong cuộc đời của Zezé. Tưởng chừng những yêu thương được nhặt nhạnh đủ để cậu lớn lên trong hạnh phúc thì José Mauro lại một lần nữa đẩy cậu bé vào bi kịch.
Bi kịch chính là lát cắt của cuộc sống. Độc giả cùng khóc, cùng cười với nhân vật. Độc giả cùng đau, đau nỗi đau của nhân vật. Một nỗi đau đè Zezé đến ngạt thở đã đặt ra cho chúng ta những câu hỏi mang tính thời đại, đó là liệu đến bao giờ, những đứa trẻ tội nghiệp đó sẽ được sống một cuộc đời bớt đau đớn hơn?
Hành trình lớn lên của một đứa trẻ cần phải trải qua những mất mát. José Mauro buộc nhân vật của mình phải mạnh mẽ, phải biết gói ghém nỗi đau thành sức mạnh để bình tâm mà bước tiếp. Ký ức tuổi thơ có đẹp đến cỡ nào cũng phải dũng cảm nói lời tạm biệt. Đó là sự bất công của cuộc sống, cũng là cái giá của trưởng thành.
“Là trẻ con, đôi khi nên tha thứ cho lỗi lầm của người lớn.”
Lời kết
Người lớn đã từng là trẻ con, nhưng trẻ con thì chưa từng làm người lớn.
Cây cam ngọt chính là hình ảnh ẩn dụ chân thật nhất cho nội tâm của Zezé. Trẻ con cũng có cảm xúc, cũng có những lắng lo đời thường. Vậy nên, cuốn sách là một lời cảnh tỉnh về tầm quan trọng của giáo dục và sự sẻ chia.
Hơn ai hết, trẻ con khao khát được yêu thương, được thấu hiểu và vỗ về. Đừng vì bất kì lí do gì mà xa lánh chúng, hành hạ chúng dù là thể xác hay tinh thần.
Hy vọng rằng:
“Trái tim của chúng ta đủ lớn để có chỗ cho tất cả mọi thứ chúng ta yêu thương”.
Hãy lắng đọc "Cây cam ngọt của tôi" để đón nhận những thông điệp đầy ý nghĩa, bạn nhé!
Người viết: Anh Thy
Người thiết kế: Vũ Tâm(*) Bản quyền bài viết thuộc về BOOKIEE.ORG. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ gồm tên người viết, tên người thiết kế và Bookiee - Sách Là Niềm Vui. Mọi hành vi sao chép hoặc trích nguồn, chia sẻ bài viết không đầy đủ đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.
________________________
Bookiee - Sách là niềm vui
👉 Fanpage
👉 Youtube